Research Information System
Other, pp.1-57, 2019
Pek çok kültür, inanış ve düşünce sisteminde yer alan “Hayat Ağacı” yaratılış
ile bağlantılıdır. Ağaçlara yüklenilen anlamların özünde insanlara sağlamış olduğu
yararlar vardır ve bundan dolayıdır ki bu anlamların, sanata yansımaları da
kaçınılmaz olmuştur. Günlük kullanım eşyasından, mimari bezemelere kadar, çeşitli
kültürlerde “Kutsal Ağaç”, “Kozmik Ağaç”, “Dünya Ağacı” vb. adlar altında
karşımıza çıkan “Hayat Ağacı” motifi birçok sembolik anlamlar içermektedir.
Cennete ulaşma isteği, yer - gök, bereket - bolluk, yaşam - ölüm gibi kavramların
yanı sıra evren - yaşam arasındaki tüm bağlantıları da simgeleyen bir motif olmuştur.
Eski Türk Şaman geleneklerine göre dünyanın merkezini belirleyen, yaşamı, ölümü,
hayatın sürekli yenilenmesini ve verimliliğini simgeleyen, insanla yaşam arasındaki
ilişkiyi gösteren ve bu dünyadan cennete geçişte merdiven olarak nitelendirilen
efsanevi ağaç olarak da tanımlanmıştır.
Türkler, Orta Asya’da uyguladıkları süsleme sanatlarını Anadolu’da özellikle
mimari eserlerde taşa ve çiniye uygulamışlardır. Taş eserlerde ve çini bezemelerde
çok sık gördüğümüz “Hayat Ağacı” motifi ve onu destekleyen evcil ve vahşi hayvan
figürleri, efsanevi ve mitolojik hayvan figürleri, bitkisel motifler ile zengin bir
kompozisyon oluşturmuşlardır. Anadolu Selçuklu Dönemi çinilerinde ve mimari taş
eserlerinde kullanılmış olan “Hayat Ağacı” motifinden yola çıkarak, diğer sanat
disiplinlerindeki örnekleri de incelenerek, kaynaklar araştırılmış, tema ve sembol
çözümlemesi yapılmıştır. Yapılan araştırmalardan yola çıkarak özgün bir çini pano
deseni tasarlanmış ve sıraltı tekniğinde uygulanmıştır. Hayat Ağacı Temalı Çini Pano
tasarımı eser çalışma metni ile sonuçlandırılmıştır.